Khi vượn diễn vai làm người

                 Khi vượn diễn vai làm người

 

                                                                                Tống phước Hiến

 

           Hoâm nay, laàn ñaàu tieân keå töø ngaøy nhaäp traïi, Ban Y Teá Trung Ñoaøn ñeán khaùm bònh, caáp thuoác cho "tuø caûi taïo". Khoaûng naêm giôø saùng, bònh nhaân caùc ñoäi döôùi söï höôùng daãn cuûa ñoäi tröôûng xeáp haøng ngoài tröôùc cöûa ra vaøo 'beänh xaù".

            "Beänh xaù" laø phaàn raát nhoû cuûa goùc caên phoøng trong gian nhaø hoang pheá. Phoøng ñöôïc ngaên vaùch baèng nhöõng taám tole, beân trong coøn maáy caùi baøn, ít caùi gheá cuõ coù veû long oác, maát ñinh vì xieâu veïo. Nhöõng daáu veát coøn löu laïi toá caùo coù söï caïy phaù ñeå "giaûi phoùng" nhöõng vaät duïng nhö boùng ñeøn, daây ñieän, vaùch ngaên, reøm cöûa, caây goã... vöøa môùi xaûy ra. Vì vieäc "giaûi phoùng" aáy quaù trieät ñeå, quaù "hoà hôõi" laøm cho veát thöông cuûa caên nhaø taêng theâm veû traàm troïng. Nghe noùi, gian nhaø lôùn naày nguyeân tröôùc kia laø beänh vieän cuûa quaân-ñoäi Hoa Kyø.

            Caùc "nhaø tröôûng" naïp giaáy baùo caùo soá beänh nhaân  cho caùc quaûn giaùo. Quaûn giaùo moãi ñoäi nhìn con soá treân giaáy roài ñöa tay ñeám tôùi, ñeám lui "kieåm tra". Cuøng luùc, moät toaùn boä ñoäi voõ trang từ từ  tieán vaøo theo "ñoäi hình baûo veä", nghóa laø suùng caàm tay, muõi suùng chóa thaúng vaøo tuø, veû hung haêng vaø nghieâm troïng sẳn sàng nhả đạn, vaây chaët laáy beänh nhaân. Tieáp theo, chöøng khoaûng naêm teân boä ñoäi khoâng vuõ-trang, vai mang xaùch-coát, tay caàm giaáy tôø, maët maøy "khaån tröông", "löøng löõng" ñi vaøo. Laïi coù tieáng quaùt deïp ñöôøng cho toaùn khieâng nhöõng thuøng nöôùc khoùi boác nghi nguùt. Beân trong "bệnh xá", boïn boä ñoäi ñöa giaáy tôø cho nhau xem, chuùng baøn caõi coù veû gay go. Tuø khoâng nghe ñöôïc, chæ thaáy chuùng vung vít muùa may, döôøng nhö chuùng boác thaêm ! Moät teân trong boïn böôùc veà phía tuø lôùn tieáng tuyeân boá:

                - Baùo caùo vôùi caùc anh, ñöôïc söï chæ ñònh phaân coâng cuûa "treân", Hoâm nay, ban Y Teá Trung Ñoaøn xuoáng khaùm bònh, caáp thuoác ñieàu trò phuïc vuï söùc khoûe cho caùc anh. "Myõ Nguïy" boû chaïy ñaõ mang theo hoaëc phaù huûy toaøn boäâ taøi saûn, thaønh ra ñaûng vaø nhaân daân ñang gaëp khoù khaên, phaûi thaét löng buoäc buïng. Tuy nhieân, ñaûng vaø nhaân daân vaãn "đặc biệt quan taâm chieáu coá " ñeán caùc anh. Baùo cho caùc anh roõ, thuoác cung caáp ñôït naày chæ daønh rieâng cho caùc anh. Caùn boä phaûi ñôïi ñôït tôùi ! Do tình hình cuõng nhö do nhaân daân yeâu caàu, chuùng toâi phaûi phuïc vuï toát söùc khoûe ñeå caùc anh böôùc vaøo "böôùc hoïc taäp" keá tieáp. Ñaây laø ñôït khaùm bònh cô baûn, vaø thôøi gian tôùi laø böôùc hoïc taäp mang  "tính baûn leà".

           Teân boä ñoäi ñöùng beân caïnh loä veû khoù chòu, beøn cöôùp lôøi :

             - Vì "tình hình khaån tröông cuûa vaán ñeà, khoâng coù daøi doøng", yeâu caàu caùc anh "nhaø tröôûng" ñoïc teân, ñoàng thôøi kieåm tra xem traïi vieân cuûa mình coù bònh thöïc khoâng, vì soá thuoác treân roùt xuoáng raát giôùi haïn, maø soá beänh nhaân vöôït ngoaøi "döï toaùn chæ tieâu". Theo söï baét thaêm, thì laàn löôït caùc ñoäi beân tay traùi toâi vaøo tröôùc. Baùo caùo ñeå caùc anh yeân taâm, neáu hoâm nay anh naøo khoâng khaùm kòp thì seõ ñöôïc thoûa maõn vaøo  laàn tôùi. Chuùng ta chæ ñöôïc coù hai giôø ñoàng hoà ñeå "trieån khai coâng taùc". Sau ñoù, caùc anh seõ ñöôïc "tieáp xuùc vaø laøm vieäc" vôùi moät boä phaän khaùc. Thoâi, cho baét ñaàu.

            Thôøi gian naày, trong traïi tuø, raát nhieàu bònh nhaân,  cuõng nhö quùa nhieàu loaïi bònh  nhö kieát lî ñaõ gaây nhieàu töû vong, bònh phuø thuûng baïi xuoäi do thieáu dinh döôõng, thieáu vitamine B1, vaø nhieàu nhaát laø gheû ngöùa. Gheû ngöùa laø moät loaïi bònh gaây kinh hoaøng cho tuø. Ban ñaàu da khoâ heùo, moãi laàn gaõi thì teá baøo da cheát, rôi ruïng nhöõng lôùp vaûy, sau ñoù noåi leân vaøi noát muïn nhoû ñoû, coù chöùa nöôùc. Khi veát muïn vôõ, chaûy nöôùc nhôøn leân da, töø ñoù gheû lôû "töï-do" tung hoaønh. Nhöõng muïn gheû aáy taäp trung vaøo vuøng da non, choã kín.

            Tuø thao thöùc suoát ñeâm chôø saùng ñeå ñöôïc khaùm bònh, nhaän thuoác. Baây giôø nghe thoâng baùo chæ khaùm ñöôïc moät soá, neân tuø lo sôï neáu vuoät laàn naày thì khoâng bieát ñeán bao giôø ! Nhöng noãi haùo höùc mong öôùc aáy chôït taét nhö  que cuûi bò doäi nöôùc sau khi hoaït caûnh khaùm beänh cho tuø dieãn ra.

            Y só Việt cộng hoûi :

- Bònh gì, ñau ñaâu ?

- Baùo caùo anh, toâi bò kieát lî.

- Laøm sao bieát kieát" nò " ?

- Daï ñoaùn theá.

             - Chæ gioûi ñoaùn moø, kieát "nò naø"ø do aên uoáng böøa baõi, caáp moät "ny:" "cao haï tyø", thuoác "laày" ñaëc cheá, khoâng bò "phaûn öùng naâm saøng" ñaâu.

              Tuø böôùc saâu vaøo beân trong, moät teân boä ñoäi muùc töø trong caùi chaûo ñang ninh nhöõng laù caây baèng caùi cheùn cuõ, söùt meû, caùu baån. Nöôùc "thuoác" haâm haåm noùng, tuø uoáng moät hôi, ñi ra cho tuø khaùc vaøo. "Chaát thuoác" coù muøi "næ" ngai ngaùi höông vò cuûa laù caây moïc hoang maø thoâng thöôøng goïi laø "caây cöùt lôïn".

            Ngöôøi tuø thöù hai khai ñau ñaàu, ñöôïc caûnh caùo coøn "tö duy" nhieàu, chöa "an taâm". "Nöôùc thuoác" ñöôïc ñoåi teân  "nhöùc ñaàu thoáng".

           Tuøy theo bònh moãi ngöôøiø, y só Việt cộng coù nhaän xeùt, coù caû lôøi caûnh caùo, hay thay teân nöôùc thuoác nhö : Phuø thuûng thì aên uoáng linh tinh, khoâng hôïp veä sinh, teân nöôùc thuoác laø taêng löïc. Gheû ngöùa thì do khoâng löu yù saùt truøng khi laøm veä sinh cô theå, teân thuoác laø hoaït baøo... vaø taát caû ñeàu ñöôïc xaùc nhaän khoâng coù daáu hieäu laâm saøng, ñöøng lo ngaïi vì thuoác ñaëc cheá khoâng coù "choáng chæ ñònh" !

            Khaùm bònh xong, tuø veà "nhaø" vaø ñeán 8 giôø quay trôû laïi taäp hoïp taïi ñòa ñieåm ban saùng. Khoâng khí coù phaàn "gaêng" hôn. Moät teân boä ñoäi coá ra daùng laø caùn boä chæ huy, trònh troïng "coù vaøi lôøi tröôùc khi baét tay vaøo coâng taùc":

           - Tröôùc khoâng khí khaån tröông khai giaûng khoaù hoïc taäp chính trò, chuùng toâi nhieät lieät chaøo möøng vaø chuùc caùc anh thu hoaïch "lyù töôûng caùch maïng" ñöôïc toaøn dieän, sôùm giaùc ngoä xaõ hoäi chuû nghóa, trôû thaønh ngöôøi coâng daân môùi coù ích cho caùch-maïng, cho nhaân daân vaø cho baûn thaân. Baùo caùo caùc anh roõ laø "treân" aán ñònh raèng thì laø... sau khi ñaùnh giaù thaønh quaû thu hoaïch xong thì caùc anh seõ ñöôïc veà.  Nhö vaäy, ñeàà nghò caùc anh an taâm, vaán ñeà laâu hay mau laø do caùc anh. Chuùng toâi laø caùn boä töø trung öông ñöôïc chæ ñònh xuoáng thöïc hieän coâng taùc chuyeân ngaønh nhaèm muïc ñích baûo veä caùc anh khi trôû veà vôùi xaõ hoäi coù ñieàu kieän toát trôû thaønh ngöôøi löông thieän !

            Baây giôø ta haõy naém vöõng maáy nguyeân taéc chæ ñaïo sau ñaây, ñeå "tieán trình thao dieãn coâng taùc" ñöôïc thuaän lôïi. Nhöõng nguyeân taéc cô baûn aáy laø : Tieán trình töøng anh moät, theo thöù töï ñöôïc keâu, ñeán baøn ñaàu tieân khai sô khôûi lyù lòch trích ngang. Nhôù thaønh thöïc khai baùo, khoâng giaáu gieám. Caûnh baùo caùc anh raèng caùch maïng ñaõ bieát heát, bieát roõ caùc anh. Thaønh thaät taâm söï vôùi caùc anh, vieäc khai baùo naày laø do söï khoan hoàng nhaân ñaïo cuûa ñaûng ñeå caùc anh coù dòp töï trình baøy toäi loãi cuûa mình sao cho xöùng ñaùng vôùi tình thöông, vôùi söï öu aùi ñaûng daønh cho. Ñaûng cuõng nhö cha meï, ñaûng bieát caùc anh chæ laø naïn nhaân thoâi. Toäi phaïm maø ñaûng caàn tröøng trò laø boïn phaûn quoác ñaõ chaïy ra nöôùc ngoaøi. Khai baùo lyù lòch trích ngang roài thì ñeán phaàn laáy daáu tay. Ñaáy laø nhöõng ñieåm mang tính ñaïi cöông sô löôïc cô baûn, coøn chi tieát thì caùc ñoàng chí phuï traùch seõ höớùng daãn  thöïc teá sau. Toùm laïi, ñoäng vieân caùc anh chæ coù theá. Chuùc caùc anh haï quyeát taâm hoaøn thaønh chæ tieâu coâng taùc maø "treân" tin töôûng giao phoù.

Tuø ngao ngaùn nghe, ngao ngaùn veà vaän meänh Daân Toäc ñang bò boïn "vöôïn ngöôøi" thao tuùng ñaøy ñoïa. Teân caùn boä tieán gaàn ñeán nhoùm tuø ñang xeáp haøng ngay ngaén tröôùc haén, maét nheo nheo, mieäng laåm baåm, roài nhìn vào xấp giấy trên tay, hắn ñoïc thaät to, thaät roõ raøng :

-          Anh Hoà vaên Teân , ai teân Hoà vaên Teân ?

             Tuø yeân laëng. Teân caùn boä ñoïc laïi Hoà vaên Teân nhieàu laàn, maët y ñoû daàn roài chuyeån sang taùi xanh, y run vì giaän. Moät tuø nhaân vuït chaïy ra, nghieâm chænh :

                        - Baùo caùo anh, xin anh cho toâi xem thöû vì sôï anh em vieát thaûo quaù neân khoâng ñöôïc roõ.

Teân boä ñoäi sau giaây laùt ngaäp ngöøng, khoù chòu - coù leõ vì töï aùi, cuoái cuøng y cuõng trao xaáp giaáy ñang caàm cho anh vôùi söï haèn hoïc :

                   - Ñaáy, caùc anh "töï quaûn" vôùi nhau ñi. Chöõ cứ nhö gaø bớùi, töï do, caåu thaû quen thoùi !

Ngöôøi tuø ñoïc teân :

  - Anh Nguyeãn Vaên A .

Teân boä ñoäi gheù saùt nhìn tôø giaáy, quaùt :

            - Theá teân Hoà vaên Teân ñaâu, ai cho pheùp anh thoâng qua ?

Ngöôøi tuø kín ñaùo giaáu nuï cöôøi :

                  - Baùo caùo anh, do anh em vieát khoâng roõ, ñaáy laø caùch chia danh muïc vaø danh muïc aáy laø "hoï vaø teân" !

                Teân boä ñoäi caèn nhaèn chöõa theïn :

             - Voâ toå chöùc quen thoùi, tieáp tuïc töï quaûn vôùi nhau ñi. Nhớ là báo caùo ngay moãi khi gaëp "söï coá".

Tuø Nguyeãn Vaên-A böôùc vaøo  "laøm vieäc" :

Teân boä ñoäi hoûi :

            -  Caáp baäc, chöùc vuï ?

            Tuø ñaùp

            - Thieáu uùy. Xöû lyù thöôøng vuï Tröôûng Cuoäc Caûnh Saùt...

Chöa döùt caâu, tuø giaät mình bôûi tieáng theùt  töø teân boä ñoäi có vẻ chæ huy tổng quát:

            - Sao toái nghóa theá ? Sao laïi Lyù Thöôøng Vuï ?  Lyù-Thöôøng-Kieät chöù !

Cai tuø ung dung ghi vaø ñoïc toùm taét : Teân : Nguyeãn vaên-A. Caáp baäc : Thieáu uùy. Chöùc vuï : Lyù Thöôøng Kieät Tröôûng Cuoäc. Tuø aùi ngaïi kyù vaøo roài laên daáu tay voâ "Danh Baûn Caên Cöôùc Caûnh-Saùt". Ngöôøi thöù hai vaøo :

          - Teân ?

          - Traàn vaên B.

          - Caáp baäc, chöùc vuï ?

          - Trung uùy. Ñaïi ñoäi Tröôûng An Ninh Thieát Loä.

          Teân boä ñoäi ghi danh baûn gaèn gioïng  hoûi :

          - An ninh thieát loä nghóa laø gì, nhieäm vuï cô baûn cuï theå nhö theá naøo ?

           - Daï laø giöõ gìn ñöôøng saét cuûa xe löûa.

Teân caùn boä chæ huy huøng hoå xía vaøo :

                  - Boïn nguïy söû duïng aùm soá, aùm hieäu ñaùnh löøa ta. Nhöng qua khai thaùc, ñôn vò naøo cuûa ñòch coù "töø" an ninh laø nguy hieåm laém ñaáy. Ñoàng chí ghi vaøo phuï chuù noù thuoäc thaønh phaàn tích cöïc choáng phaù caùch maïng. Hoà sô caàn truy cöùu.

Ngöôøi tuø thöù ba tieán tôùi. Sau khi xöng teân, caáp baäc ñeán phaàn chöùc vuï thì tuø khai laø : Ñaïi uùy chuû söï  phoøng Maõi öôùc. Teân chæ huy giaûi thích cho teân ghi cheùp :

          - Boïn nguïy quyeàn raéc roái, muoán ñaùnh laïc höôùng ta. Chuû nhieäm thì chuùng goïi chuû söï. Coøn Maõi öôùc laø caùi nghóa lyù gì ? "Maõi" laø maõi maõi, laø vónh vieãn, laø lieân tuïc. "ước" laø öôùc heïn. "Maõi öôùc" laø öôùc heïn  maõi maõi. Theá thì noù laø CIA roài. Noù theà maõi maõi, öôùc heïn maõi maõi. Öôùc heïn theà gì, chæ coù boïn CIA môùi thaét chaët buoäc raøng nhö theá. Ghi vaøo cho noù laø CIA.

Ngöôøi tuø keá khai :

         - Caáp baäc: Thieáu uùy coâng nhaät, chöùc vuï : Ñaû töï vieân  (Trong Löïc-Löôïng CSQG coù moät soá nhân viên ngạch hành chánh  thư ký đánh máy coù vaên baèng Trung Hoïc Ñeä Nhaát Caáp vaø thaâm nieân ñöôïc caûi thaønh Thaåm Saùt Vieân Coâng Nhaät, sau ñoåi sang thaønh Thieáu uùy coâng nhaät).

                    Teân thö kyù  quay qua hoûi :

                   - Ñaû töï vieân chuû yeáu traùch nhieäm laøm caùi gì ?

                   - Daï laø ñaùnh maùy ...

                Tuø chöa kòp khai theâm cho ñaày ñuû laø  "ñaùnh maùy chöõ" thì teân boä ñoäi chæ huy lao vaøo nhö muõi teân, maët maøy xaùm ngaét giaän döõ, haén xæa xoùi chæ vaøo maët ngöôøi tuø, gaàm roáng nhö ñang leân côn ñieân :

            - Ñeùo meï, quaân gian aùc. Ñaùnh ngöôøi ta baèøng tay ñaõ cheát roài, teân naày coøn ñaùnh baèng maùy. Ghi vaøo, haén thuoäc boä phaän "cöïc kyø aùc oân".

                  Teân boä ñoäi lại hoâ:

- Tieáp!

Moät ngöôøi môùi laïi böôùc vaøo.

Teân thö kyù gaèn gioïng, haèøn hoïc hoûi:

- Teân , hoï. caáp baäc, chöùc vuï ?

             -Thieáu- uùy – Tuøng söï taïi Trung-taâm ñieän-toaùn I.B.M.

             Vieân thö kyù boä ñoäi nhíu maøy laåm nhaåm:" ai bi em laø caùi quaùi gì nhæ!". Y quay qua rì raàm vôùi vôùi tay chæ huy. Sau ñoù, haén chuïm hai baøn tay nhö caùi loa noùi voïng ra ngoaøi:

           - Coù söï coá, caùc ñoàng chí baûo veä tieáp tuïc tích cöïc ñeà cao caûnh giaùc, thöïc hieän tốt nhieäm vuï. Ban chæ huy caàn khaån tröông hoäi yù giao ban!

         Sau khi caån thaän hoûi laïi tuø caùch vieát cho ñuùng chöõ I,B,M thay vì nhö y ñaõ vieát "ai bi em". Teân thö kyù hoûi ñoàng boïn của hắn:

        - Caùc ñoàng chí coù "nhaän thöùc" gì veà "cuïm töø " ai bi em?".

Teân chæ huy mau maén ngaén goïn giaûi quyeát

         - Töø tröôùc tôùi nay, toâi chỉû nghe noùi "xeâ, i, a" vaø toâi cuõng bieát laø noù gheâ gôùm nguy hieãm laém, caùc ñoàng chí laõnh ñaïo daõ chæ thò  caàn phaûi heát söùc caûnh giaùc caùch maïng. Coøn vôùi boïn "ai beâ em " thì thuù thaät laø toâi chöa bao giôø nghe noùi caû. Coù theå löïc löôïng naày môùi ñöôïc thaønh laäp vaø chaéc chaén nguy-hieãm hôn boïn "xeâ, i, a". Vaäy toâi chæ thò ñeà nghò taùch rieâng hoà sô teân naày ñeå ñích thaân toâi seõ vieát baùo caùo caàm tay veà Trung-ñoøan xin chæ thò. Toâi cuõng chæ thò caùch ly y vaø chôø leänh .

Theá laø cuoäc hoïp giao ban ñaõ qua. Khoâng bieát  teân chæ huy noåi giaän töø bao giôø; chaân tay y run lên, đôi maét long soøng soïc doå löûa haän thuø vaøo ñaùm tuø coâ theá, roài nguùn nguaåy boû ñi.

              Thoaït ñaàu thaáy boïn caùn binh cai tuø phaûn öùng vaø giaûi thích, tuø cöôøi khuùc khích. Nhöng khi thaéy teân chæ huy giaän quaù, tuø im thinh thích vaø caûm thaáy lo sôï söï traû thuø töø boïn ngöôøi ngu doát, nhieàu maëc caûm nhöng laïi coù vuõ khí. Moãi ngöôøi ñeàu coá tìm caùch ñaët teân chöùc vuï mình cho thaät deã hieåu, nhö Trung ñoäi tröôûng An Ninh Phoøng Veä Toång Haønh Dinh thì khai laø "Tröôûng toaùn gaùc coång", Ban Traän Lieät  thì laø "Lieät keâ caùc traän ñaùnh". Tuy nhieân, tuø cuõng gaëp luùng tuùng khoâng giaûi nghóa ñöôïc nhöõng chöõ nhö : Ñieän toaùn, An baøi ñieän töû v.v.... Gaëp nhöõng tröôøng hôïp khoù khaên naày, tuø ñaønh loanh quanh daøi doøng giaûi thích, cuoái cuøng cuõng ñöôïc "laõnh ñaïo" chaáp thuaän "nhaát trí, thoáng nhaát yù kieán ñeà xuaát " nhö  "Ñieän töû " ghi laø laøm toaùn baèng ñieän, hoaëc "An baøi ñieän töû" laø keát quaû cuûa baøi toaùn ñieän (?).

Theá roài nhöõng khoù khaên cuõng qua ñi. Tröa veà ñeán "nhaø", tuø nhaän phaàn aên. Moät soá ngöôøi thích nhau goäp laïi thaønh töøng nhoùm ngoài aên chung ñeå cöôøi vui ñuøa côït. Ñaùm tuø treû thöôøng raát deã tìm ñeà taøi khoâi haøi. Ngöôøi tuø giaûi vaây vuï "Hoà vaên Teân" ban saùng caàm cheùn côm vöøa môùi aên xong, ñi ngang qua, bò anh em chaän hoûi :

- AÊn nhanh theá ?

Anh ta cöôøi :

- AÊn roài cuõng nhö chöa aên!.

Laïi coù tieáng chen vaøo :

                  - Saùng nay, khoâng coù anh thì khoâng bieát bao giôø môùi xong vuï "Hoà vaên Teân !"

            Tay caàm caùi taêm, anh xæa vaøo nhöõng chieác raêng  khoâng löu laïi baát kyø daáu veát naøo chöùng minh raèng vöøa môùi aên xong, anh ñaùp :

          - Thaáy noù noåi noùng roài, ñeå laâu chuùt nöõa laø phieàn laém, mình leân cho xong chuyeän. OÂng naøo coøn xì ke (thuoác laøo) cho möôïn moät ngao, "hoøa bình xong traû luoân theå ".

            Đến trưa, tù nhà trưởng "khẩn trương" thông báo:     

             -Anh naøo hoài saùng xung phong xin ñoïc teân, ñeán gaëp anh boä ñoäi ñeå ñöôïc höôùng daãn leân trình dieän caáp treân".                                                                                                                                                                  

  Ngöôøi tuø vaãn thong thaû tích cöïc rít taän löïc ngao thuoác laøo, khoùi tuoân mòt muø, maét ngaát ngaây say, sau khi ñaõ caån thaän leân tieáng "coù toâi ".

         Baát cöù söï vieäc naøo cuõng laøm cho tuø baøn taùn, lo aâu. Vaø tuø laïi cuõng choùng queân, choùng quay veà vôùi neáp soáng, neáp suy tö  bình thöôøng laø :

 - Bao giôø veà ?

 - Thuoác laøo

 - Côø töôùng

- Rì raøo baøn taùn

- Trao ñoåi tin töùc, vaø

 -Chôø... laõnh côm.

Trôøi saäp toái, boán ngöôøi tuø"tranh thuû" xuùm quanh  nhöõng ñoà vaät ñöôïc goïi laø baøn gheá ñeå thöïc haønh caâu tuïc ngöõ môùi: "Gaàn möïc thì ñen - gaàn ñeøn thì huùt...thuoác… laøo". Hoï vöøa canh chöøng caûnh giaùc, vöøa troø chuyeän thì anh "Hoà vaên Teân "(ngöôøi tuø ñöùng ñoïc teân hoài saùng ñöôïc ñoåi teân môùi) deø daët, nheï nhaøng kieám choã keù moâng vaøo, anh noùi :

 - Vöøa môùi ñöôïc "buoâng". Meï noù, khi khoâng mang aùch giöõa ñöôøng.

  Coù tieáng hoûi  :

- Boä noù baét gaén "caàn " haû ? (cần antenna –nghĩa là làm ăn ten)

Một người khác hỏi:

- Roài sao , "no" (NO) hay "dét" (YES) ?

Anh traû lôøi :

                - Cuï tröôùc ñöôïc "ñaùnh giaù" laø thoâng minh. Cuï sau  caàn xeùt laïi quaân baï.

Moät ngöôøi tieáp theo :

         - Mình khoâng laøm, thaèng khaùc cuõng laøm. Thaèng khaùc laøm nguy hieåm hôn mình laøm. Mình hy sinh ñeå cöùu anh em. Taïi sao mình khoâng töông keá töïu keá.

          Laïi coù tieáng reo, tieáng ho do bò "xoác" thuoác laøo, ñöùt côn ho, baèng gioïng khoâi haøi pha moät chuùt cay ñaéng, anh noùi :

              - Hy sinh – cöùu... caùi " cuû töø ", töông keá töïu keá caùi con c..., ñeùo meï, cuï töôûng noù ngu laém aø ?. Cuï muoán thì cöù  vaøo, ñöøng xuùi ai aên cöùt gaø caû.

            Gioïng anh "sang soá ", ñoåi sang toâng "la":

        - Caäu phaûi bieát, tôù muoán aên caùi gì  maø moïi ngöôøi cuøng aên. Tớ muoán ngöôøi ta goïi tôù laø "ñoà ngöôøi ñeû". Coøn ai muoán aên caùi maø moïi ngöôøi khoâng aên, muoán ngöôøi ta goïi laø "ñoà gì ñeû chöù khoâng phaûi ngöôøi ñeû" thì tuøy !.

Khoâng khí naëng neà "ñoät xuaát do coù söï coá kyõ thuaät",  hoï töï ñoäng "tan haøng" khoâng kòp hô "coá gaéng", laàm luõi veà choã naèm, vaø dó nhieân khoâng queân thuû tuïc "lieàu moät ñaùm" (laøm moät ñieáu) thuoác laøo.

Caâu chuyeän reõ hướng baát ngôø, cấy trong loøng nhau moãi ngöôøi moät ít baâng khuaâng, suy ngaãm. Töôûng raèng : Qua ñeâm, moïi chuyeän seõ bò ñaåy luøi vaøo boùng toái. Nhöng khoâng, hoät gioáng ñaõ coù ñieàu kieän naåy maàm, vöôn leân, phaùt trieån, vaø ñònh vò nhaân caùch laøm NGÖÔØI hay taâm ñòa cuûa keû cam tam laøm NGÔÏM. Bôûi vì hoâm sau vaø nhöõng ngaøy keá tieáp, cuoäc dieän dieãn ra tuy coù veû "ñôn giaûn" nhöng haäu quaû thaät xoùt xa, hoaøn toaøn khoâng nhö laø  "ñang giôûn !" :

Ban chæ huy traïi goïi anh "Hoà vaên Teân" vaø taát caû nhöõng "teân phaûn ñoäng, tham gia cuoäc hoïp phaûn caùch maïng" ñoàng loaït leân "laøm vieäc vôùi ban lãnh đạo trại".

Keát quaû sau gaàn moät thaùng "laøm vieäc" kết quả nhö sau :

- Anh "Hoà vaên Teân" vaøo connex.

             - Ba anh  laøm baûn kieåm ñieåm pheâ vaø töï pheâ, bò caám vieát vaø nhaän thö cho đến khi có lịnh mới.

              - Anh "töông keá töïu keá ñeå cöùu anh em" thì chuyeån sang "K" beân caïnh, caùch caùi haøng raøo. Nôi ñaây, anh phaûi "hy sinh" ñeå phaûi "ñöôïc thaêm nuoâi ñaëc biệt … ".

                  Tuø nhanh choùng loan truyeàn tin töùc, nhaän dieän ngöôøi "hy sinh", tìm caùch haïn cheá söï  "hy sinh" aáy baèng xa laùnh, thaúng thöøng mieät thò.Töø ñoù, hắn  coù teân mới là "thaèng hy sinh "

               Ngoaøi "söï coá " naày, tuø coøn "khaùch quan hieän thöïc"  ñoái maët vôùi söï thaät veà  neàn khoa hoïc  "öu-vieät, ñænh cao trí tueä loaøi vöôïn ñöôïc soi saùng bôûi chuû nghóa Mac Leânin vaø ñöôïc soi chieáu theâm baèng nghò quyeát cuûa Trung öông ñaûng veà phaùt kieán taøi tình ñaày tính khoa hoïc"; ñaõ saùng taïo ra moät loaïi thuoác naáu töø caây cöùt lôïn chöõa ñöôïc baù bònh, vaø vôùi moãi loaïi bònh thì thuoác ñöôïc töï ñoäng ñoåi teân.

-                        Tuø coøn "thu hoaïch" ñöôïc kinh nghieäm veà chöõ nghóa. "Kinh qua" baøi hoïc ñoù, tuø bieát kieâng ky, huùy traùnh tröôùc heát laø nhöõng danh töø gaây "tai naïn cheát ngöôøi " nhö nhöõng danh töø Haùn Vieät (duø ñaõ ñöôïc Vieät hoùa töø laâu). Moät ngöôøi vaån vô suy nghó, baâng quô mæm cöôøi vaø thì thaàm :

              - Chæ môùi laø traän giao höõu môû maøn giöõa vöôïn vaø Ngöôøi ! ./-

                      

                                          Tống phước Hiến

    _______________________________________________________

Chú thích: 

  Những  để trong "…" và viết nghiêng   là  những chữ mới sau 30.4.1075 do cộng sản đem từ miền Bắc vào.